በአፍሪካ ምዕራባዊ የባህር ጠረፍ ላይ የምትገኘው ጋና በአህጉሪቱ እጅግ የበለፀገች ሀገር ነች። ብዙውን ጊዜ በፕላኔታችን ውስጥ በጣም ትርምስ ከሆኑት ክልሎች መካከል አንዱ "የሰላም ደሴት" ተብሎ ይጠራል. ጋና በምስራቅ ከቶጎ፣ በምዕራብ ከኮትዲ ⁇ ር እና በሰሜን ከቡርኪናፋሶ ጋር ትዋሰናለች።በደቡብ በኩል በጊኒ ባህረ ሰላጤ ትዋሰናለች። በቅርቡ በባህረ ሰላጤው ውሃ ላይ ዘይት መገኘቱን ተከትሎ ሀገሪቱ በቅርብ ጊዜ ውስጥ ዋና ዘይት አምራች እና ላኪ የመሆን ተስፋ አላት።
በኢኮኖሚው ውስጥ ግንባር ቀደም ሚና የሚጫወተው ግብርና ሲሆን 40% የሚሆነውን የሰራተኛ ህዝብ ቀጥሯል። ጋና ኮኮዋ እና እንደ ወርቅ እና ውድ እንጨት የመሳሰሉ ሸቀጦችን ወደ ውጭ ከሚልኩ ሀገራት አንዷ ነች።
የሀገር አካባቢ - 238,500 ካሬ. ኪሜ, የህዝብ ብዛት - 25,199,609 ሰዎች. (የጁላይ 2013 መረጃ)። ይህ ቁጥር ከ100 የሚበልጡ ብሄረሰቦችን ያጠቃልላል እያንዳንዳቸው የራሳቸው የሆነ ቋንቋ አላቸው። ከእንግሊዝ ቅኝ አገዛዝ ዘመን ጀምሮ በሰፊው ይነገር የነበረው የመንግስት የመንግስት ቋንቋ እንግሊዘኛ ነው።
በ1957 ጋና (የቀድሞዋ ጎልድ ኮስት) ነፃነቷን ያገኘች ከሰሃራ በታች የመጀመሪያዋ አገር ሆነች። በ1966 ዓ.ምየጋና መስራች ፕሬዝዳንት ክዋሜ ንክሩማህ በመፈንቅለ መንግስት ከስልጣን ተወገዱ። ከእሱ በኋላ ጋና በተለያዩ ወታደራዊ ዲፖዎች ስትመራ የነበረች ሲሆን አብዛኞቹ በመፈንቅለ መንግስት ተፈናቅለዋል። የመጨረሻው የዲሞክራሲ ዘመን የጀመረው እ.ኤ.አ. በ1992 ሲሆን በዚህም ምክንያት ሀገሪቱ የአፍሪካ ዴሞክራሲ መሪ ሆነች።
ጋና እንደ ቤተመንግስት ያሉ በርካታ አስደሳች የቱሪስት መስህቦች አሏት። አብዛኞቹ ዋና ዋና አለም አቀፍ አየር መንገዶች ከአክራ አለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያ ይንቀሳቀሳሉ። የሀገር ውስጥ አየር ትራንስፖርት ትልቅ ሚና እንዳለው በብዛታቸው ይመሰክራል። ሀገሪቱ 6 የሞባይል ኦፕሬተሮች እና በርካታ አይኤስፒዎች ያሉት የቴሌኮሙኒኬሽን ዘርፍ በሚገባ የዳበረ ነው።
ከምድር ወገብ ብዙም አይርቅም
ጋና በምዕራብ አፍሪካ በጊኒ ባሕረ ሰላጤ የባሕር ዳርቻ፣ ከምድር ወገብ በስተሰሜን ጥቂት ዲግሪ ርቀት ላይ ትገኛለች። የአገሪቱ ግማሽ የሚጠጋው ከባህር ጠለል በላይ ከ150 ሜትር በታች ሲሆን ከፍተኛው ነጥብ 883 ሜትር ነው። የባህር ዳርቻው 537 ኪ.ሜ ርዝመት ያለው ሲሆን በትላልቅ ጅረቶች እና ወንዞች የተቆራረጡ ዝቅተኛ አሸዋማ የባህር ዳርቻዎች ያሉት ሲሆን አብዛኛዎቹ በታንኳ ብቻ ይጓዛሉ።
እርጥበታማ ደን፣ በደን የተሸፈኑ ኮረብታዎች እና ብዙ ጅረቶች እና ወንዞች ከሰሜን ባህር ዳርቻ እስከ ኮትዲ ⁇ ር ድንበር ድረስ ይዘልቃሉ። አሻንቲ በመባል የሚታወቀው ይህ አካባቢ አብዛኛው ወደ ውጭ የሚላከው ኮኮዋ፣ ማዕድናት እና እንጨት ያመርታል። በሰሜን በኩል ቀበቶ አለ, ከባህር ጠለል በላይ ከፍታው ከ 91 እስከ 396 ሜትር ይለያያል. ሳቫናዎች እና ሳርማ ሜዳዎች አሉ ፣እፅዋት በዝቅተኛ ቁጥቋጦዎች ይወከላሉ።
የአየር ንብረቱ ሞቃታማ ነው። በምስራቃዊ የባህር ዳርቻዎች ውስጥ ሞቃታማ እና በአንጻራዊነት ደረቅ ነው, በደቡብ ምዕራብ ክፍል ሞቃት እና እርጥብ ነው, በሰሜን ደግሞ ሞቃት እና ደረቅ ነው. በደቡብ ውስጥ ሁለት የዝናብ ወቅቶች አሉ - በግንቦት - ሰኔ እና ነሐሴ - መስከረም ፣ በሰሜን ፣ በዝናብ ወቅቶች መካከል ያለው ወሰን ደብዛዛ ነው። በጥር እና በፌብሩዋሪ ውስጥ, ደረቅ ሰሜናዊ ምስራቅ ነፋስ ይነፋል. በባህር ዳርቻ ዞን ያለው አመታዊ የዝናብ መጠን በአማካይ 83 ሴ.ሜ ነው።
520 ኪሎ ሜትር ርዝመት ያለው ሰው ሰራሽ ሀይቅ ቮልታ በደቡብ ምስራቅ ያፔ ከተማ አቅራቢያ በሚገኘው አኮሶምቦ ግድብ ይጀምራል እና ወደ ሰሜን በፍጥነት ይሄዳል። ሀይቁ ኤሌክትሪክ ያመነጫል፣የሀገር ውስጥ ትራንስፖርት ያቀርባል እና ለመስኖ እና ለአሳ እርባታ ጠቃሚ ግብአት ነው።
የብሔር ሀብት
በ1960፣ በጋና ወደ 100 የሚጠጉ የቋንቋ እና የባህል ቡድኖች ተመዝግበዋል። በሀገሪቱ የሚታየው የብሄር ውዝግብ ከቅኝ ግዛት ዘመን ጀምሮ በነበረው ጥላቻ፣ በተለያዩ የሀገሪቱ ክፍሎች ያለው የቅኝ አገዛዝ ተፅእኖ ልዩነት፣ እንዲሁም ከነጻነት በኋላ ያለው የማህበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ተጠቃሚነት ያልተመጣጠነ ክፍፍል ምክንያት ነው።
የጎሳ ግጭት በጋና የፖለቲካ ሕይወት ላይ ተጽዕኖ ከሚያሳድሩ ጠንካራ ምክንያቶች አንዱ ሆኖ ቀጥሏል። በዚህ ምክንያት ብሄርን መሰረት ያደረጉ የፖለቲካ ፓርቲዎች አሁን ባለው "አራተኛው ሪፐብሊክ" ህገ መንግስታዊ ያልሆኑ ናቸው።
የፖለቲካ መዋቅር
ጋና ሪፐብሊካዊ የመንግስት አይነት አላት። ፕሬዝዳንቱ በተመሳሳይ ጊዜ የሀገር መሪ እና የመንግስት ተግባራትን ያከናውናሉ. የእሱመኖሪያ ቤቱ የሚገኘው በጋና ዋና ከተማ - አክራ ውስጥ በሚገኘው በኦሱ ቤተመንግስት ውስጥ ነው። የአስፈጻሚው ሥልጣን በመንግሥት፣ በሕግ አውጪ - በመንግሥትና በፓርላማ ነው። ሶስተኛው የመንግስት አካል - የዳኝነት አካል - ከአስፈጻሚ እና ህግ አውጪ አካላት ነፃ ነው።
ትምህርት ቅድሚያ የሚሰጠው ነው
በነጻነት ጊዜ (በ1957) ጋና ጥቂት የመጀመሪያ ደረጃ እና ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤቶች እና አንድ ዩኒቨርሲቲ ብቻ ነበራት። ባለፉት አስርት አመታት ውስጥ፣ ጋና ለትምህርት የምታወጣው ወጪ ከዓመታዊ በጀቷ ከ30-40% ይሸፍናል።
ጋና በአሁኑ ወቅት 18,530 አንደኛ ደረጃ ትምህርት ቤቶች፣ 8,850 ዝቅተኛ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤቶች፣ 900 ከፍተኛ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤቶች፣ 28 ኮሌጆች፣ 20 የቴክኒክ ትምህርት ቤቶች፣ 6 የመንግስት ዩኒቨርሲቲዎች፣ 12 ፖሊ ቴክኒክ።
አብዛኞቹ ጋናውያን የአንደኛና ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት በአንፃራዊነት ቀላል ናቸው። መንግስት የህዝብ ትምህርት ቤቶችን ለትምህርት፣ ለዩኒፎርም እና ለነጻ የትምህርት ቤት ምግቦች በገንዘብ ይደግፋል።
ማስተማር በብዛት በእንግሊዘኛ ነው።
