በእስራኤል የሚገኘው የደብረ ዘይት ተራራ ለአለም ባህል ያለው ጠቀሜታ ከመጠን በላይ ለመገመት የሚከብድ ነገር ነው። ይህ የታሪክ እና የአርክቴክቸር ሀውልት ለብዙ ሀይማኖቶች ተወካዮች በአንድ ጊዜ የተቀደሰ ቦታ ነው።
የወይራ ተራራ (እስራኤል) እና ጂኦግራፊዋ
በሥነ አጻጻፍ ደረጃ ይህ ተራራ እንኳን ሳይኾን በሰሜን ምሥራቅ፣ በምስራቅና በደቡብ ምሥራቅ እየሩሳሌም ጫፍ ላይ የተዘረጋ የተራራ ተራራ ነው። ሶስት የተለያዩ ከፍታዎችን ያቀፈ ሲሆን ከፍተኛው ፍፁም 826 ሜትር ቁመት ይደርሳል።
ከሸንጎው በስተደቡብ በኩል የብስጭት (ወይንም ሞት) ተራራ ያዋስናል። የደብረ ዘይት ተራራ ከከተማዋ በቄድሮን ሸለቆ ተለያይቷል። ከታች በምዕራብ ተዳፋት ላይ ጌቴሴማኒ የሚባል ቦታ አለ። ቅዱሳት መጻሕፍት እንደሚሉት፣ ኢየሱስ ክርስቶስ ከመያዙ በፊት የጸለየው እዚህ ነበር።
እነዚህ ኮረብታዎች ከጥንት ጀምሮ በወይራ የተተከሉ ናቸው፤በዚህም ምክንያት ተራራው ሁለተኛ ስያሜውን ያገኘው - የወይራ ነው። ስምንቱ ጥንታዊ የወይራ ፍሬዎች ዛሬም በጌቴሴማኒ የአትክልት ስፍራ ይበቅላሉ።
የተራራው ቅዱስ ትርጉም
የደብረ ዘይት ተራራ በአይሁዶችም ሆነ በተለያዩ ሥርዓቶች የተከበረ ነው።በአይሁድ እምነት ዳዊት እግዚአብሔርን ያመለከበት ቦታ ነው። የዓለም ፍጻሜ መምጣት በአይሁዳዊው ነቢዩ ሕዝቅኤል የተገናኘው ከደብረ ዘይት ጋር ነው።
በክርስትና ደብረ ዘይት ከመያዙ በፊት የክርስቶስ የመጨረሻ ጸሎት ቦታ ተደርጎ ይወሰዳል። እዚህ ወደ ሰማይ ዐረገ።
በቅዱሳት መጻሕፍት እና በጌቴሴማኒ የአትክልት ስፍራ ተጠቅሷል። በተለይ ወንጌሉ ኢየሱስ ከደቀ መዛሙርቱ ጋር ለመጸለይ ብዙ ጊዜ የሚመጣበት በዚህ ቦታ እንደሆነ ይናገራል። እነሆ ከመካከላቸው አንዱ በሆነው በይሁዳ አሳልፎ ተሰጠው።
የደብረ ዘይት (ኢየሩሳሌም)፡- ከፍተኛ መስህቦች
እጅግ በጣም ብዙ ቁጥር ያላቸው የስነ-ህንፃ ሀውልቶች፣ የተቀደሱ ቦታዎች እና እይታዎች በገደል ዳር እና በሶስት ጫፎች ላይ ያተኮሩ ናቸው። ከነሱ መካከል፡
- የቀድሞ የአይሁድ መቃብር፤
- የድንግል ማርያም መቃብር፤
- የነቢያት ዋሻ፤
- የአሕዛብ ሁሉ መቅደስ፤
- የካቶሊክ ቤተክርስቲያን አባታችን፤
- የዕርገት ገዳም፤
- የመግደላዊት ማርያም ቤተ ክርስቲያን፤
- የጌቴሴማኒ ገነት እና ሌሎችም።
የጥንት የአይሁድ መቃብር
የደብረ ዘይትን ተራራ ከእየሩሳሌም ብታዩት ወዲያውኑ የምእራብ ቁልቁለቱን የሚያመለክቱ እጅግ በጣም ብዙ የመቃብር ድንጋዮችን ታያላችሁ። እነዚህ ሁሉ የጥንት የአይሁድ መቃብር መቃብር ናቸው። ከእነዚህ ውስጥ ቢያንስ 150 ሺህ እዚህ አሉ!
በነቢዩ ዘካርያስ መጽሐፍ መሠረት የሙታን ትንሣኤ የሚጀመረው በዓለማችን ዘመን መጨረሻ እንደሆነ ነው። በተራራው ላይ 36 የመቃብር ቦታዎችን የያዘው የነቢያት ዋሻ እየተባለ የሚጠራው ነው። ከነዚህም መካከል የነቢዩ ዘካርያስ መቃብር አለ።
የመጀመሪያዎቹ የቀብር ሥነ ሥርዓቶች በደብረ ዘይት ተራራ ላይ ሳይንቲስቶች ከ9-10ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. አሁን የስልዋን የአረብ መኖሪያ ሩብ እዚህ ቦታ ላይ ይገኛል። በኋላ, የመቃብር ቦታው መስፋፋት ጀመረ እና የሸንኮራውን ቁልቁል ያዘ. በ20ኛው መቶ ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ ደብረ ዘይት የዮርዳኖስ ንብረት በሆነበት ወቅት ብዙ መቃብሮች እና መቃብሮች ወድመዋል፣ ወድመዋል ወይም ርኩስ ሆነዋል።
የድንግል ማርያም መቃብር
የእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም (ድንግል ማርያም) መቃብር ከክርስቲያን ቅዱሳት መካናት አንዱና ዋነኛው ነው። በጌቴሴማኒ ውስጥ ይገኛል, ከሱ በላይ የድንግል ማርያም ዋሻ ቤተክርስቲያን ተገንብቷል. የበርካታ እምነት ተወካዮች በዚህ ቤተመቅደስ ውስጥ አገልግሎቶችን ማግኘት ይችላሉ።
በዚህም ነው እንደ ሐዋርያት ድርሳናት ድንግል ማርያም በክርስቲያን ቤተ ክርስቲያን በቅዱሳን መዓርግ ያደረሳት።
መቅደሱ ከመሬት በታች ነው። ወደዚያ ሲገባ ፒልግሪሙ 48 እርከኖችን ባቀፈ ሰፊ ደረጃ ላይ አገኘው። የድንግል ማርያም የሬሳ ሳጥኑ በአንዲት ትንሽ የጸሎት ቤት - 2 በ 2 ሜትር ርዝመት ያለው ክፍል ውስጥ ይገኛል. የከርሰ ምድር ቤተክርስቲያን አጠቃላይ ርዝመቱ 34 ሜትር ስፋቱ 6 ብቻ ነው።ወዲያው ከጸሎት ቤቱ ጀርባ በሮዝ እብነበረድ ምስል መያዣ ውስጥ በኦርቶዶክስ ዘንድ እጅግ የተከበረ የወላዲተ አምላክ ተአምረኛ ምልክት አለ።
ሙስሊሞችም ድንግል ማርያምን የሚያከብሩትን የእመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም ቤተ ክርስቲያንን ይጎበኛሉ።
የሁሉም ብሄሮች ቤተክርስቲያን
የጌታ ሥቃይ ባዚሊካ ወይም የአሕዛብ ሁሉ ቤተክርስቲያን ምናልባት በደብረ ዘይት ላይ በጣም ታዋቂው ቤተ መቅደስ ነው። ቤተ መቅደሱ በ1920ዎቹ ኢየሱስ በነጻነት የመጨረሻውን ጸሎቱን በጸለየበት በጌቴሴማኒ የአትክልት ስፍራ ላይ ተገንብቷል።
ቤዚሊካ የተሰራው ጣሊያናዊው አርክቴክት አንቶኒዮ ባሉዚ ነው። ቤተ መቅደሱ የተሰራው ከአስራ ሁለት የአለም ሀገራት በተገኘ ስጦታ ነው። ለዚህም ነው በ12 ጉልላቶች ያጌጠ።
የሁሉም ብሔራት ቤተ መቅደስ ካቶሊክ ነው፣ ነገር ግን የሌላ እምነት ተከታዮች ከቤተክርስቲያን ውጭ ባለው ክፍት መሠዊያ ላይ ማምለክ ይችላሉ።
የመግደላዊት ማርያም ቤተ ክርስቲያን
ሌላው የደብረ ዘይት ተራራን ያስጌጠ ውብ ቤተ መቅደስ የራሺያ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ መግደላዊት ቅድስት ማርያም ቤተ ክርስቲያን ናት። የተገነባው በ 19 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ ነው. በርካታ ንዋያተ ቅድሳት በተለይም ተአምረኛው የሆዴጀትሪያ አዶ እንዲሁም የልዕልት ኤልሳቤጥ ፌዮዶሮቫና መነኩሴ ባርባራ ቅርሶች በ1918 በቦልሼቪኮች እጅ ሰማዕትነትን የተቀበሉ ናቸው።
በነጭ እና በግራጫ በአጥቢያ ድንጋይ የተገነባው ቤተ መቅደስ የሩስያ አርክቴክቸር ጥሩ ምሳሌ ነው። ሕንፃው ሰባት ጉልላቶች እና ትንሽ የደወል ግንብ አሉት። በቤተክርስቲያኑ የውስጥ ክፍል ውስጥ ቱሪስቶች እና ተጓዦች ከባለቀለም እብነ በረድ በተሰራው እጅግ በጣም ቆንጆው ወለል እንዲሁም በነሐስ ጌጥ የተጌጡ ምስሎችን ይገረማሉ።
በማጠቃለያ…
በመሆኑም እየሩሳሌም የሚገኘው ደብረ ዘይት (ዘይት) ተራራ እጅግ ብዙ መስህቦች ያሉት የተቀደሰ ቦታ ነው። እያንዳንዱ እውነተኛ አማኝ ሊጎበኘው ያልማል፣የጥንታዊ ቤተመቅደሶችን ቅዱሳን ንዋየ ቅድሳት መንካት።
