ሀጊያ ሶፊያ ከአለም አርክቴክቸር እጅግ ውብ ሀውልቶች አንዱ ነው። ታሪኩ የጀመረው በ324-327 በንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስ ዘመን ነው። በገበያ አደባባይ ላይ የመጀመሪያው ቤተመቅደስ የተሰራው ያኔ ነበር፣ በ532 ግን በሕዝብ አመጽ ተቃጥሏል። በንጉሠ ነገሥት ጀስቲንያን ቀዳማዊ አዋጅ፣ የግዛቱ ታላቅነት እና የካፒታል ማስዋቢያ ምልክት ሆኖ በአጭር ጊዜ (532-537) አዲስ ቤተ ክርስቲያን ተተከለ። ከአስር መቶ አመታት በላይ በቁስጥንጥንያ የምትገኘው ሃጊያ ሶፊያ በመላው የክርስቲያን አለም ትልቁ ቤተክርስቲያን ነች።
የሩሲያው ልዑል ቭላድሚር ቀዩ ጸሃይ አምባሳደሮችም እዚህ በነበሩበት ወቅት ነገሩት፡- የዚህች ዶሜድ ባዚሊካ የሶስት የባህር ኃይል ባህር ውበት እጅግ ታላቅ በመሆኑ በውስጡ መገኘት ገነት ውስጥ ከመሆን ጋር ይመሳሰላል። ምናልባት ቭላድሚር በ10ኛው ክፍለ ዘመን ሩሲያን እንዲያጠምቅ ያነሳሳው ይህ ሊሆን ይችላል።
የቤተ መቅደሱ ሕንጻ በመጠን እና በቁመቱ ያስደምማል፣ይህም 55.6 ሜትር ነው።መካከለኛው መርከብ ሰፊ፣የጎኑ ጠባብ ነው። ባዚሊካ በትልቅ ትልቅ ጉልላት የተሸለመች ሲሆን ዲያሜትሩም 31 ሜትር ሲሆን በስድስተኛው ክፍለ ዘመን እየተገነባ ባለው ሀጊያ ሶፊያ ላይከፍተኛ ገንዘብ አውጥቷል - 320 ሺህ ፓውንድ, ይህም ወደ 130 (!) ቶን ወርቅ ገደማ ነበር. ከግሪክ እና ሮማውያን አወቃቀሮች የመጡት አምዶች ብቻ ትልቅ ዋጋ ያላቸው ነበሩ።
እብነበረድ የመጣው ከአርጤምስ ቤተመቅደስ ፣ ግራናይት - በመጀመሪያ በኤፌሶን ከሚገኘው የወደብ ጂምናዚየም ፣ፖርፊሪ ከሮማውያን የፀሐይ ቤተመቅደስ እና ከአፖሎ መቅደስ ለግንባታው ቦታ ቀረበ። የእብነበረድ ንጣፎች በጥንታዊ የድንጋይ ቁፋሮዎች ውስጥ እንዲሁም ከአቴንስ 23 ኪ.ሜ ርቀት ላይ በሚገኘው የፔንቲሊኮን ተራራ አንጀት ውስጥ ይሠሩ ነበር ። ሀጊያ ሶፍያ የነበራትን ቅንጦት ሁሉ ለመገመት እንኳን ይከብዳል ነገር ግን ወርቅ ቀልጦ ለፓትርያርኩ የዙፋን የላይኛው ቦርድ ማድረጉ ከዚያም የከበሩ ሰንፔር ፣ዕንቁ ፣ቶፓዝ ፣አሜቴስጢኖስ እና ዕንቁ በልዩ ሁኔታ ተጥለውበታል። ብዛት ይናገራል።
ናርቴክስ ለፀሎት ስርአት ዝግጅት ተብሎ የተቀመጠው የሕንፃ አካል ነው። እዚህ የሚያምር ጌጣጌጥ አታይም - በላቲን ወረራ ወቅት የወርቅ እና የብር ሽፋኖች ጠፍተዋል. ትኩረት ወደ ልዩ የሞዛይክ ሰሌዳዎች እና ከተለያዩ ቦታዎች ወደመጡት አምዶች ይሳባል።
ከ12ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ጀምሮ የነበሩ ጥንታዊ እፎይታዎች በ9ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በንጉሠ ነገሥቱ በር ላይ የተቀመጡት የኢየሱስ ክርስቶስ፣ የቅድስት ማርያም እና የመላእክት አለቃ ገብርኤል የሙሴ ሥዕሎች በነፍስ ውስጥ ልዩ ስሜት ይፈጥራሉ።
በዚያን ጊዜ በጣም ጎበዝ የሆኑ አርክቴክቶች እና አርቲስቶች ቤተ መቅደሱን እንዲሰሩ ተጋብዘዋል። ለዚህም ነው ዛሬም ሃጊያ ሶፊያበአስፈላጊነቱ እና በውበቱ ይዋጣል. የቤተክርስቲያኑ ዋና ቦታ - ናኦስ - በብዙ መስኮቶችና ቅስቶች የተፈጠረ ልዩ ብርሃን አለው. የኢየሱስ ምስሎች፣ መላእክቶች፣ የቀደሙ አባቶች፣ ንጉሠ ነገሥት እና እቴጌዎች፣ ግዙፍ ፖስተሮች በአረብኛ ጽሑፍ - ይህ ሁሉ ልዩ ሁኔታን ይፈጥራል።
እዚህ ላይ፣ እያንዳንዱ ሴንቲሜትር የራሱ ታሪክ አለው፣ ጥንታዊ የብራና ጽሑፎች እና ልዩ ቤተ-መጽሐፍት በዋጋ ሊተመን የማይችል፣ እና ጋለሪዎች ሌላው ድንቅ የስነ-ህንፃ ጥበብ ነው። በ16ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ከጴርጋሞን ወደ ቤተመቅደስ የቀረቡ ግዙፍ የእምነበረድ ኳሶች አሁንም ዋናውን መግቢያ ያስውቡታል።
ቱሪስቶች የማያልፉት አንድ መስህብ አለ - የልቅሶ አምድ። በእርግጥም, በአፈ ታሪክ መሰረት, በውስጡ ተአምራዊ ጉድጓድ አለ, በእሱ በኩል ጣት ለመሳብ, ክብ ለመሳል በቂ ነው - እና የተደረገው ምኞት እውን ይሆናል. ታላቅ እና የሚያምር ሕንፃ - ሃጊያ ሶፊያ! ቁስጥንጥንያ በዚህ ግርማ ሞገስ የተላበሰች ቤተመቅደስ ውስጥ ልቧ የሚመታ ደስተኛ ከተማ ነች።
